ANKARA BAROSU XIII. ULUSLARARASI HUKUK KURULTAYI

AMAÇ: DEMOKRATİK HUKUK DEVLETİ

YÖNTEM: YARGI REFORMU

Bir yöntem olarak yargı reformunun demokratik hukuk devletinin güçlendirilmesinde yaptığı ya da yapabileceği katkının, demokrasi ve hukukun yanında durarak ülkemiz coğrafyasında yaşayan tüm insanların ‘adil olana’ ulaşmasına çabalayan tüm bileşenlerle, iktidarıyla ve muhalefetiyle birlikte tartışılabilmesi/konuşulabilmesi gerekir. Bu nedenle Ankara Barosu olarak 11- 14 Ocak 2024 tarihleri arasında düzenleyeceğimiz Uluslararası Hukuk Kurultayının çalışma konusunu, daha önce yapılanları yok sayan sekter bir tavırla değil, önceki tüm çalışmaları destekleyen, ama daha ileri bir anlayış ile geliştirmeyi hedefleyen eleştirel çalışmalarla, ‘Yargı Reformu Strateji Planı’nın ülkemize uygulanabilir olması ve uygulandığında ‘adil olana’ ulaşmada başarı getirmesine katkı sunulması amacıyla, yargı reformu olarak belirledik.

Kurultay katılımcılarının Adalet Bakanlığınca hazırlanan Yargı Reformu Strateji Planında belirlenen ve aşağıda sıraladığımız, ulaşılmak istenilen amaçlar olarak belirlenmiş konulardaki görüşlerini, bu plana uygun olarak günümüze kadar hayata geçirilen uygulama planları (sonuçlar) hakkındaki görüşlerini ve gerek strateji planını gerekse de uygulamayı daha da ileri götüreceğini düşündüğü fikirlerini bildirilerinde sunmalarını umuyoruz.

Yargı reformu tartışmalarında öne çıkan ana başlıkların; “hukukun üstünlüğünün güçlendirilmesi, hak ve özgürlüklerin daha etkin korunup geliştirilmesi, yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığının güçlendirilmesi, sistemin şeffaflığının artırılması, yargısal süreçlerin basitleştirilmesi, adalete erişimin kolaylaştırılması, savunma hakkının güçlendirilmesi ve makul sürede yargılanma hakkının daha etkin korunması” olarak sıralanması mümkündür. Bu çerçevede Kurultay, aşağıda anılan temalar çerçevesinde verilecek katkılara açıktır:

•      Hak ve özgürlüklerin korunması ve geliştirilmesi
•      Yargı bağımsızlığı, tarafsızlığı ve şeffaflığı
•    Hukuk öğretimi, meslek stajları, meslek öncesi ve meslek içi eğitim, mesleğe kabul ve mesleki örgütlenme (avukatlık ve hakim-savcılık)
•      Savunma hakkının etkin kullanımının sağlanması
•      Adalete erişimin kolaylaştırılması
•      Ceza adalet sisteminin etkinliğinin arttırılması / cezasızlık
•      Hukuk yargılaması ile idari yargılamanın sadeleştirilmesi
•      Alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri

Ana temalar bu olmakla birlikte, bu Kurultay’da, önemleri nedeni ile ifade özgürlüğü, ifade özgürlüğünün sınırlandırılması, eleştiri/hakaret tartışmaları gibi bazı özel alan vurgularımız da bulunuyor. Bunlara https://ankarabarosu.org.tr/hukukkurultayi/2024/ adresinde yer alan Değerlendirme Kriterleri’nden ulaşmanız mümkündür. Bu ana başlıklarda ve değerlendirme kriterleri içinde belirtilen özel alanlarda, ulusal ve uluslararası camiadan ve farklı alanlardan uzmanların, bu konuları hukuki olduğu kadar, siyasi, iktisadi, sosyolojik, felsefi açılardan değerlendirmeleri, söz konusu kavramların ülkemizdeki ve dünyadaki mevcut durumunu tespit ederek yeni gündemler önermeleri beklenmektedir.

Değerlendirme Usulü

Kurultaya Türkçe ve İngilizce bildiriler ile katılım mümkündür. Ayrıca bir grup katılımcı birlikte özel oturum önerisinde bulunabilirler.  

Kurultayda sunulmak üzere önerilecek bildiri ve poster sunum özetleri Bilim Kurulu tarafından yazar isimleri kapatılarak değerlendirilecektir. Özel oturum önerilmesi halinde bildiriler Bilim Kurulu’nca birlikte değerlendirilecektir. Değerlendirmede, önerilen bildiri özetinin Kurultay temaları ile ilişkisi, özette sunulan fikirlerin özgün katkısı ve tutarlılığı esas alınacaktır.  

Katılım için gönderilecek bildirilerde;

•     Bildirinin en fazla beş yüz kelimelik ve/veya İngilizce özeti
•     Bildiri içeriğine ilişkin beş anahtar kelime
•     Bildiri sahibinin unvanı tam adı ve en fazla yüz elli kelimelik kısa özgeçmişi
•     Bildiri sahibinin iletişim bilgileri yer almalıdır.

Değerlendirme Kriterleri

Özel Alanlar

•     Üzerinde her zaman çok tartışılan, demokratik hukuk devletinin temel özelliği olan ifade özgürlüğü, ifade özgürlüğünün sınırlandırılması, eleştiri/hakaret tartışmaları
•     Anayasamızın tanıdığı haberleşme hürriyeti ve başlangıç hükümleri bağlamında, İnternet sitelerine erişim engeli uygulamasında objektif ve somut kriterler belirlenmesi
•     Hakim güvencesinin teminat altına alınması için HSK’nın yapısının ve işleyiş kurallarının söze konu güvenceyi sağlayacak ölçüde değiştirilmesi (Örneğin, Hakim ve Savcı Kurullarının ayrılması ve bağımsız yapıya kavuşturulması; mesleğe kabul ve atamalarının doğrudan kurullarınca yapılması, yüksek yargıçların kurul bünyesindeki özlük dosyaları gözetilerek, doğrudan yargıçlarca yapılacak seçimlerle atanmasının sağlanması; kurulları ayrılan, yargıç ve savcıların aynı binayı, aynı kürsüyü ve aynı dosyayı ortak kullanmalarının, yargıç ve savcının avukatın dahli olmaksızın dosya üzerinde görüş alışverişinde bulunulmaları riski yaratacak tüm uygulamaların önüne geçilmesi, yeni düzenleme ile yargı faaliyetlerine katılmalarının yasal düzenlemesinin yapılması vb.)
•     Etik bir mesleki faaliyetin olmazsa olmazı, iyi bir meslek eğitimidir kabulüyle, hukuk fakültelerindeki eğitimin, akademisyen yeterliliğinin, fakülteye kabul koşullarının, mezunlarının staj eğitimlerinin, avukat, hakim ve savcıların mesleğe kabul kriterlerinin yeniden belirlenmesi, standartlara uymayan hukuk fakültelerinin kapatılması, avukat, hakim, savcı staj eğitimlerinin üniversite ortaklığı ile master düzeyinde düzenlenmesi ve mesleğe kabullerinin tez kabulüne bağlanması, meslek içi eğitim ve meslek içi yeterlilik sınavları
•     Adalet Liselerinin, Adalet Yüksek Okullarının Sayısının artırılması ve bir Hukuk Fakültesi bünyesinde eğitim vermesinin sağlanması, Adalet Bakanlığına bağlı tüm birimlerde ve yargı yerlerinde bu okullar mezunlarının istihdam edilmesinin zorunlu kılınması (öncelik verilmesi değil), tüm bu okullarda eğitim standardının olması gerekene yükseltilmesi ve korunması
•     Yargıç ve savcı görevini yürütenlere karşı, mesleki faaliyetleri sırasında meydana gelebilecek görev kusurları nedeniyle zarar gören tarafından doğrudan tazminat davası açılabilmesi
•     Tüm duruşmaların SEGBİS kaydının yapılması, çözümlenmesinin yanında istek halinde ses kaydının da taraflara verilmesinin sağlayabileceği usuli güvenceler,
•     Avukatlık mesleğinin saygınlığının artırılması (Örneğin, mali açıdan baroların güçlendirilmesi, baroların aidat politikaları, bir sözleşme olan vekalet akdinde Noter onayı zorunluluğu getiren yasal düzenlemeden dönülmesi vb.)
•     İdari işlemlerin ve kararların gerekçeli yazılması, idari yargıda yürütmenin durdurulması, idari arabuluculuk,
•     Torba yasalar,
•     Bilirkişilik (adil olana yaklaşabilmek için bilirkişilerin duruşmalarda konu hakkında öncelikle sözlü beyanda bulunmalarının ve taraf vekillerince sorgulanmasının zorunlu hale getirilmesi, yazılı raporun bu sorgulama faaliyetinden sonra düzenlenmesi vb.)
•     Yargı kararlarının gerekçeli olması,
•     AYM Kararlarının bağlayıcılığının güçlendirilmesi,
•     Adliyelerin fiziki koşullarının iyileştirilmesi (birden çok adliye bulunan illerde adliyelerin bir binada toplanması, UYAP sistemi ve CELSE uygulamalarının geliştirilmesi, savcılık aşamasında vekilin/müdafiin dosya takibi için ek izin alması zorunluluğunun sistemsel olarak kaldırılması, savcının bu hakkı ancak CMK md. 153/2’de öngörülen koşullarda istisna olarak kısıtlama yetkisinin bulunması vb.)
•     Alternatif uyuşmazlık çözüm yollarının güçlendirilmesi ile birlikte ve gerekliliği ölçüsünde yasal düzenlemelere konu edilmesi, hızlı yargılama ve çözümden önce adil çözüme ulaşmak, haksız dava teşebbüsünün güçlü tazminat ile cezalandırılması,
•     Neredeyse mutat uygulamaya dönüşen af ve af gibi sonuçlar doğuran infaz uygulamaları,
•     Dezavantajlı grupların adalete erişimde karşılaştıkları güçlükler ve çözüm önerileri

Kurultay Yönergesi’ne buradan erişilebilir. Bildiri özetleri ve tam metinleri kurultay2024@ankarabarosu.org.tr e-posta adresine gönderilmelidir.